Cần nhất quán trong quy định về sử dụng hóa đơn
(21/03/2007 14:46)
Kể từ ngày Chính phủ có Nghị định về quản lý sử dụng hóa đơn, công tác quản lý, sử dụng hóa đơn dần đi vào nề nếp, ngày càng trở thành công cụ quan trọng trong quản lý tài chính của các chủ thể trong nền kinh tế. Tuy nhiên, vẫn còn vài điểm chưa có sự thống nhất và thiếu cụ thể trong các văn bản hướng dẫn.
Theo Thông tư 120/2003/TT-BTC ngày 30/12/2002 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định số 89/2002/NĐ-CP ngày 7/11/2002 của Chính phủ về việc in, phát hành, sử dụng, quản lý hóa đơn: “Trường hợp bán lẻ hàng hóa, cung ứng dịch vụ cho người tiêu dùng có giá trị dưới 100.000 đồng mỗi lần thu tiền nếu người mua không yêu cầu lập hóa đơn. Nếu người mua hàng yêu cầu giao hóa đơn thì người bán hàng vẫn phải lập và giao hóa đơn theo quy định. Hàng hóa bán lẻ cho người tiêu dùng có giá trị dưới mức quy định tuy không phải lập hóa đơn nhưng phải lập bảng kê bán lẻ hàng hóa, dịch vụ theo quy định”. Và Thông tư 122/2003 về thuế GTGT quy định: “Cơ sở kinh doanh trực tiếp bán lẻ hàng hóa, cung ứng dịch vụ có giá trị thấp dưới mức quy định không phải lập hóa đơn, nếu người mua yêu cầu cung cấp hóa đơn thì phải lập hóa đơn theo quy định, trường hợp không lập hóa đơn thì phải lập bảng kê bán lẻ (theo mẫu số 06/GTGT ban hành kèm theo Thông tư này) để làm căn cứ tính thuế”.
Trong khi đó Nghị định số 129/2004/NĐ-CP ngày 31/5/2004 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Kế toán áp dụng trong hoạt động kinh doanh lại quy định: “... Hàng hóa bán lẻ hoặc cung cấp dịch vụ một lần có giá trị dưới mức quy định tuy không bắt buộc phải lập hóa đơn nhưng vẫn phải lập bảng kê bán lẻ hàng hóa, dịch vụ hoặc có thể lập hóa đơn bán hàng theo quy định để làm chứng từ kế toán. Trường hợp lập bảng kê bán lẻ hàng hóa, dịch vụ thì cuối mỗi ngày phải căn cứ vào số liệu tổng hợp của bảng kê để lập hóa đơn bán hàng trong ngày theo quy định”. (khoản 1, Điều 10).
Như vậy, hướng dẫn kế toán thì quy định căn cứ vào bảng kê để lập hóa đơn bán hàng trong ngày theo quy định, nhưng hướng dẫn về sử dụng hóa đơn đã không quy định về lập hóa đơn bán hàng trong ngày. Còn Thông tư hướng dẫn về thuế GTGT thì cũng quy định chỉ cần bảng kê bán lẻ là đủ căn cứ để tính thu”.
Mặt khác, cũng tại khoản 1, điều 10 Nghị định 129/2004/NĐ-CP có quy định: “Tổ chức, cá nhân thuộc hoạt động kinh doanh có sử dụng hóa đơn bán hàng, khi bán lẻ hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ một lần có giá trị dưới mức quy định của Bộ Tài chính thì không bắt buộc phải lập hóa đơn bán hàng, trừ khi người mua hàng yêu cầu giao hóa đơn thì người bán hàng phải lập và giao hóa đơn theo đúng quy định”. Quy định như vậy cũng chưa đủ. Nên có các trường hợp doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cho nhiều đối tượng sử dụng thường xuyên có tính chất rộng rãi như truyền hình cáp, mức thu một tháng chỉ vài chục ngàn đồng nhưng phạm vi rộng thì phải giao hóa đơn cho khách hàng để tránh sự hiểu lầm của số đông người dân, không nhất thiết người được cung ứng dịch vụ yêu cầu giao hóa đơn. Chính quy định thiếu cụ thể này đã gây không ít sự hiểu lầm từ công luận và người dân, mặt khác cơ quan thuế cũng không có căn cứ để yêu cầu doanh nghiệp phải lập hóa đơn và giao cho khách hàng.
Hiện nay vẫn còn nhiều trường hợp mua hàng của đơn vị này nhưng hóa đơn là của đơn vị khác. Trường hợp này phần lớn là các nhân viên được giao nhiệm vụ mua hàng hóa, vật tư thông đồng với người bán hoặc người mua các hóa đơn của các “doanh nghiệp ma” để hợp thức hóa hàng mua. Khi cơ quan thuế kiểm tra phát hiện các trường hợp này, phần nhiều các doanh nghiệp đều cho rằng mua hàng của chính đơn vị bán ghi trên hóa đơn, một số thì cho rằng mua hàng “tay ba”, có doanh nghiệp cho rằng thấy có hàng, có “hóa đơn đỏ” với giá cả hợp lý thì mua... Tất nhiên, đó chẳng qua là lời lẽ ngụy biện nhưng khó mà “quy” vào sai quy định.