Ðề: Gian lận - Vai trò của KTV đến đâu? Ở topic này em muốn trao đổi với anh em về những biểu hiện gian lận thường thấy ở các công ty VN, quy mô nhỏ. Chứ những cuộc gian lận to mà bị vỡ ra thì nó cũng là có hệ thống hết rồi, em không dám bàn, đại ca ah
Anh thấy cái chủ đề này khá hay nên tham gia. Trong cái xã hội Việt Nam đã bị hỏng con người từ trên ghế nhà trường (Do không có được dạy dỗ về nhận thức và đạo đức cũng như phẩm chất nghề và giá trị thù lao cho nhân cách một cách chính thống), biết đâu công việc phòng chống gian lận lại là một cái nghề hái ra tiền đấy em ạ.
Chuyện mọi người kiểm tra tiền có kiểm kê hay không kiểm kê để phát hiện ra ăn cắp tiền của công ty thì là chuyện rất nhỏ. Nếu có nghề một chút thì chẳng cần kiểm kê cũng phát hiện ra ngay. Những kẻ ăn trộm tiền trong két của công ty là loại kế toán hạng ruồi, vì tiền mặt là thứ dễ phát hiện ra nhất.
Cái quoted ở trên thì anh có thể khẳng định rằng đến 99,9% công ty nhỏ ở Việt Nam không có hệ thống kiểm soát nội bộ đều có gian lận nếu không xét đến động cơ hoặc yếu tố nguyên nhân chủ động từ cấp cao nhất hay nhân viên.
Kể hầu mọi người vài câu chuyện:
Chuyện thứ nhất: Ngày xưa có mấy đồng chí xe tải chở hàng nói chuyện với mình rằng khi họ chở hàng vào cái nhà máy sản xuất thức ăn gia súc lớn nhất Việt Nam, thay vì đánh xe ra không thì họ chở đầy ặc cả một xe cám gà cám vịt! Lần nào cũng thế, ngày nào cũng thế. Hỏi qua thì đám tài xế nói đã có đè xanh của ít nhất vài bộ phận và ké toán ở đó do công ty trả lương bèo đã làm vậy để chia nhau.
Chuyện thứ hai: VL có 1 thằng bạn (Có khi h này cũng là member wkt cũng nên) nó lấy được quá nhiều tiền của công ty khi làm vị trí giám đốc tài chính của 1 LD VLXD. Đặc thù của công ty này là sản xuất bê tông tươi và khách hàng gửi giá để tham nhũng và trốn thuế cũng rất lớn. Khó có thể xác định hắn kiếm đc bao nhiêu sau 3 năm làm việc, nhưng hắn chủ động nghỉ và ở nhà chơi hai năm tìm đường nhảy sang nước ngoài. Cách làm của hắn rất tinh vi (Khó có thể kể ra diễn đàn) và có vài nhân sự nữa tham gia cùng, người nào cũng mua đc rất nhiều nhà cửa và sau khi đánh rất nhiều cú đậm thì rút dần để lại vài người xoá dấu vết. Hắn đã làm xiếc với cả kiểm toán nội bộ và dĩ nhiên kiểm toán độc lập là gà đối với hắn vì công lực cao thủ kinh hồn. Không biết bằng cách nào hắn còn lấy được cả dấu và giấy giới thiệu mở tài khoản công ty mà hắn là chủ tài khoản. Từ TK đó nó đã ra đi sang nhiều TK khác và chạy lòng vòng để rồi rất nhiều chứng minh thư được mượn và chỉ rút tiền một phi vụ. Việc hạch toán với hắn thì khá đơn giản vì hắn là FM và công ty cũng tham gia vào việc rửa ráy cho khách hàng vì thế hắn làm trót lọt.
Chuyện thứ 3: Ngày xưa chỗ khu chợ Hà Đông, có một khu chỉ mua hàng lấy trộm từ unilever! Đại khải nhân viên Unilever cứ mang ra 3 xe thì có một xe là đồ ăn trộm! Chuyện này đc biết là bộ chứng từ đã được đem in giấy carbon, thêm số series và dĩ nhiên có mùi của bộ phận bookeeping và kế toán. Với ngày nay áp dụng bộ mã nhận dạng sản phẩm không biết có tình trạng tương tự hay không. Mình không tin là unilever không có hệ thống kiểm soát nội bộ.
Chuyện thứ 4: Cách đây 10 năm có một công ty chuyên hợp tác quản lý và bán đồ bánh kẹo pefecti, Họ có hàng vài trăm lênh xuất nhập hàng /1 kho/ngày và giao dịch về mặt giấy tờ là cực lớn. Một ngày đẹp trời đc giám đốc muốn nhờ giúp kiểm tra vài vụ gian lận trong đó thì đùng một cái toàn bộ dữ liệu trên pm kế toán fast accounting bị đổ file dữ liệu mới lên dự liệu cũ và mất sạch. Lý do kế toán đưa ra là sơ suất. Để cập nhật lại số dữ liệu không lồ này mất rất nhiều công và cực kỳ khó khăn do chứng từ quá nhiều và tủn mủn. Ngay từ đầu mình đã cho kiểm kho theo đúng thông lệ kiểm toán, chốt lệnh xuất nhập để tính nhưng không thể làm nổi vì tính phức tạp của các giao dịch trong hệ thống kho bánh kẹo này, có thể nói là lấy mỗi ngày khoảng 5-10% kho thì giám đốc Dn và hãng bánh kẹo cũng đành chịu.
Chuyện thứ 5 (Vụ này không giống vụ trên và kết luận khác nhé, mình rất phục đồng chí bạn mình vụ này): Mình có anh bạn trước là sếp mình (Hồi anh ấy làm sếp mình thì có tuyên bố là anh ấy chia sẻ thành quả và đấu tranh về việc này với công ty vì nhân viên, nhưng sẽ đập tan tất cả nồi cơm riêng nếu ai đó cố tình lấy đi cái gì từ cái nồi cơm chung bất kể giao hảo tốt đến đâu). Cũng khóc nức nở với anh ấy vài việc khi làm việc với nhau. Năm 2010 anh ấy bị headhunting câu sang làm president một công ty thuộc tập đoàn đa quốc gia rất nổi tiếng. Cũng nói qua là bác này mình rất thần tượng và giwof vẫn là một người anh. Khi vào công ty mới, anh ấy đuổi hết cả 1 công ty chỉ giữ có 2 người và lúc đó nội bộ tập đoàn nó kháo nhau là ở Việt Nam mới tuyển được 1 thằng điên!
Rồi anh ấy tuyển trưởng đại diện VP Hà Nội: Cao to đẹp trai đầy năng lực cá nhân và nói chung là... ngon! Đã có lúc anh bạn mình tính quy hoạch đồng chí này làm thay vị trí president khi rời công ty. Sau 1 năm trên chuyền bay đi Malaysia, cầm tờ báo Vietnam News trên tay khi đọc đến một mẩu tin quảng cáo, anh ấy đã bay thẳng ra Hà Nội sau chuyến công tác và đuổi đồng chí trưởng đại diện này. Anh ấy đã phát hiện ra chính đồng chí này lập ra một công ty vệ tinh để lột tiền công ty và nhập hàng nhái về bán. Vụ đuổi người này sau đó còn khai phá ra tiếp là chính đồng chí trưởng đại diện này đã đưa người ở công ty mình tự lập ra qua đường tuyển dụng vào thẳng tập đoàn ăn lương đàng hoàng.
Ngoại trừ các gian lận tập thể từ ban giám đốc (Bằng cách chuyển giá, làm xiếc để tư lợi và trốn thuế), có thể nói rằng tất cả các câu chuyện kể trên không tình đến yếu tố con người trong bộ máy thì hệ thống kiểm soát nội bộ hoặc không có hoặc có thì chỉ là tờ giấy hoặc có nhưng lỗ hổng to đùng.
Câu chuyện gian lận và tham nhũng giờ đã lan đến mọi ngõ ngách của nền kinh tế và tổ chức sản xuất. Việc soi tìm ra gian lận đòi hỏi yêu tố kinh nghiệm làm việc rất nhiều thay vì mấy cô trợ lý kiểm toán mới ra trường. Việc tìm ra một vụ việc cụ thể đôi khi không quan trọng bằng xây dựng cơ chế khòng ngừa, cái mà có thể kiếm ra rất nhiều tiền nếu lập ra đội tư vấn để nhặt từ các bác mất bò trong thời buổi hiện nay bạn Loăng Quăng ạ.
