Tôi có thể xếp bằng chứng kiểm toán theo mức độ tin cậy như sau, tất nhiên là chỉ về mặt nguyên tắc:
- Mức độ tin cậy cao nhất: bằng chứng do KTV đưa ra
- Bằng chứng được cung cấp bởi bên thứ 3 độc lập
- Bằng chứng thu thập được từ đơn vị được kiểm toán.
Về khái niệm, bằng chứng do KTV đưa ra chính là những bằng chứng kiểm toán do KTV thực hiện các thủ tục phân tích chi tiết, do tính toán lại của KTV mà có.
Bằng chứng được cung cấp bởi bên thứ 3 có nghĩa là các bằng chứng do một hay nhiều bên thứ 3 độc lập với hoạt động của đơn vị được kiểm toán cung cấp, ví dụ: nhà cung cấp, các cơ quan chức năng, khách hàng, nhà tài trợ,...
Vì sao, bằng chứng do KTV đưa ra lại có mức độ tin cậy cao nhất đối với KTV trong một cuộc kiểm toán? và tại sao mọi người thường nghĩ rằng bằng chứng do bên thứ 3 độc lập cung cấp có độ tin cậy cao nhất?
Nói vui một chút, bạn nào đã nghe câu chuyện Bố bảo con trèo lên nóc tủ và nhảy xuống chưa? Do đó không thể tin được ai hết, ngoài mình ra, ha ha...
Ví dụ minh họa cho mức độ tin cậy: khi kiểm tra khấu hao của đơn vị, KTV có thể dựa trên kết quả bảng tính khấu hao do một bên thứ 3 cung cấp, hoặc KTV thực hiện các ước tính và đưa ra kết luận về KHao TSCĐ. Vậy thì bằng chứng nào được tin cậy hơn?
Mặt khác, bằng chứng do bên thứ 3 cung cấp chỉ hiện hữu về mặt hình thức, như thư xác nhận, còn về bản chất nghiệp vụ thì các nghiệp vụ hay số dư đó có những nghi ngờ nhất định dựa trên xét đoán của KTV. Do vậy, KTV phải thực hiện những thủ tục bổ sung nhằm xóa bỏ nghi ngờ và thu thập bằng chứng hữu hiệu nhất về những nghiệp vụ và số dư đó.
Các bạn cho thêm ý kiến