Câu hỏi của amtich khá hay và anh đã mất nửa buổi để tìm hiểu vấn đề này.
Mỗi cái chi phí chạy thử liên quan đến việc trường hợp doanh thu chạy thử lớn hơn chi phí bỏ ra để chạy thử xử lý như thế nào mà Hội đồng soạn thảo chuẩn mực quốc tế đã mất mấy năm trời thảo luận, thu thập ý kiến mà đến nay vẫn chưa đi đến kết luận cuối cùng. Anh đọc sơ gần trăm trang các tài liệu thì nhận thấy là quá trình ra các chuẩn mực và hướng dẫn quốc tế dày công thật, và các ngôn từ trong chuẩn mực nó cần phải như vậy mới bao quát hết tất cả các tình huống và các ngành.
http://www.ifrs.org/Current-Project...-PPE/Pages/Discussion-and-papers-stage-1.aspx Cho đến thời điểm này chưa ngã ngũ về xử lý khoản thu từ chạy thử lớn hơn chi phí chạy thử nhưng có vẻ thiên về xu hướng là trường hợp đó sẽ ghi nhận là doanh thu hơn là giảm chi phí đầu tư tài sản vì cho rằng khoản đó phát sinh ngoài các chi phí cần thiết để tài sản hoạt động như dự tính.
Theo anh thì giá trị ghi Nợ 155/Có 154 ở đây nên ghi theo giá bán ước tính mà không ghi theo giá thành thực tế. Khi bán mà giá bán thực tế cao hơn giá ước tính thì khoản chênh lệch đó tiếp tục ghi Có 154 (hoặc Ghi Có trực tiếp 2412).
(Ở đây TT 200 quy định trường hợp sản xuất thử mà thu lớn hơn chi ghi giảm chi phí, còn Hội đồng giải thích chuẩn mực quốc tế đang nghiêng về phương án là ghi vào doanh thu mà không ghi giảm chi phí).
Việc chạy thử theo quan điểm của Hội đồng giải thích chuẩn mực quốc tế là sản xuất mẻ sản phẩm thử nghiệm (và họ đã nghiên cứu các ngành khác nhau thì thời gian tương đối ngắn) nên chênh lệch do biến động giá sẽ bỏ qua.
Các lỗi kỹ thuật hay các sự cố khách quan bất thường thì tất nhiên không được tính vào chi phí đầu tư tài sản vì chúng không là các chi phí cần thiết để đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như dự tính.
Vì trong thời gian chạy thử (tương đối ngắn) tài sản chưa ở trạng thái sẵn sàng sử dụng nên chưa kết thúc quá trình tập hợp chi phí hình thành tài sản và do đó chưa bắt đầu khấu hao.
Như đã bàn luận ở trên, Hội đồng giải thích chuẩn mực quốc tế cho rằng khoản lãi từ chạy thử không ghi giảm nguyên giá (mặc dù chưa phải là kết luận cuối cùng) mà ghi vào thu nhập do quan điểm chạy thử chỉ là mẻ sản phẩm thử, nếu sản xuất thử mang lại doanh thu lớn thì đó là các hoạt động sản xuất kinh doanh và phải ghi vào thu nhập (tất nhiên còn nhiều tranh luận của các ngành năng lượng và khai thác mỏ liên quan đến vấn đề này).