Đối tượng nộp và không nộp lệ phí trước bạ
Lệ phí trước bạ là khoản tiền cá nhân, tổ chức phải nộp vào ngân sách nhà nước khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản tại các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Xin giới thiệu nội dung về đối tượng phải nộp phí, đối tượng được miễn và mức phí theo quy định của pháp luật.
Kể từ ngày 1-1-2000, việc nộp lệ phí trước bạ theo quy định của Nghị định số 176/1999/NĐ-CP ngày 21-12-1999 của Chính phủ về lệ phí trước bạ và Thông tư số 28/2000/TT-BTC ngày 18-4-2000 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định trên, xin giới thiệu một số trường hợp như sau:
1. Đối tượng chịu lệ phí trước bạ:
Tất cả các loại tài sản dưới đây phải chịu lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, bao gồm:
- Nhà (nhà ở, nhà làm việc, nhà xưởng, nhà kho, cửa hàng, cửa hiệu và các công trình kiến trúc khác), đất (đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất khu dân cư nông thôn, đất đô thị, đất chuyên dùng);
- Phương tiện vận tải như tàu thủy, kể cả xà lan, ca nô, tàu kéo, tàu đẩy, vỏ tổng thành máy tàu thủy; thuyền (trừ các thuyền không gắn máy và không phải đăng ký quyền sở hữu); ô-tô, kể cả khung và tổng thành máy; xe gắn máy hai bánh, ba bánh, kể cả xe lam, khung và tổng thành máy xe máy;
- Súng săn, súng thể thao.
2. Đối tượng phải nộp lệ phí trước bạ:
Tất cả mọi cá nhân, tổ chức trong nước và ngoài nước, kể cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hoặc không theo Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, có các tài sản thuộc đối tượng chịu lệ phí trước bạ như đã nêu trên phải có nghĩa vụ nộp lệ phí trước bạ trước khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp thuộc đối tượng không phải nộp lệ phí trước bạ.
3. Một số trường hợp không phải nộp lệ phí trước bạ:
a. Đất được Nhà nước giao để sử dụng vào các mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối; xây dựng nhà để kinh doanh nhà ở mà tổ chức, cá nhân được phép kinh doanh nhà đã nộp tiền sử dụng đất. Riêng các trường hợp xây dựng nhà để ở, để kinh doanh nhà nghỉ, khách sạn hoặc cho thuê nhà và các hoạt động kinh doanh khác thì vẫn phải nộp lệ phí trước bạ;
b. Đất thuê của Nhà nước hoặc thuê của các tổ chức, cá nhân đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
c. Nhà, đất được đền bù (kể cả nhà, đất mua bằng tiền đền bù) khi Nhà nước thu hồi nhà, đất mà tổ chức, cá nhân bị thu hồi nhà, đất đã nộp lệ phí trước bạ đối với nhà, đất bị thu hồi. Trường hợp tài sản là nhà, đất bị thu hồi chưa nộp lệ phí trước bạ mà không phải trường hợp không phải nộp hoặc được miễn nộp thì khi nhận tài sản là nhà, đất đền bù phải nộp lệ phí trước bạ, kể cả phần nhà, đất tăng thêm so với phần nhà, đất được đền bù;
d. Tài sản của tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng khi đăng ký lại quyền sở hữu, sử dụng (không phân biệt chủ sở hữu tài sản đã nộp lệ phí trước bạ hay chưa). Trường hợp có phát sinh thêm chênh lệch tăng diện tích nhà, đất hoặc thay đổi cấp hạng nhà so với giấy chứng nhận sở hữu, sử dụng thì phải nộp lệ phí trước bạ phần chênh lệch, bao gồm các trường hợp sau đây:
+ Chủ sở hữu tài sản đã được các cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc các cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp giấy chứng nhận sở hữu, sử dụng tài sản, nay đổi giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng mới mà không thay đổi chủ sở hữu;
+ Tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng (hoặc quyền quản lý) của doanh nghiệp được cố phần hóa thành sở hữu công ty cổ phần.
+ Tài sản đã được cấp giấy chứng nhận sở hữu, sử dụng của hộ gia đình (đồng đứng tên chủ sở hữu, sử dụng tài sản trong giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng tài sản) khi chia tài sản đó cho những người trong hộ gia đình thì người được chia tài sản không phải nộp lệ phí trước bạ.
Đối với giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng tài sản chỉ do một người đứng tên thì không được coi là tài sản thuộc sở hữu, sử dụng của hộ gia đình. Tuy nhiên, để phù hợp với thực tế ở Việt Nam, nếu chủ sở hữu tài sản chuyển giao tài sản của mình cho vợ (chồng), con (kể cả con nuôi, con dâu, con rể), cha, mẹ (kể cả cha, mẹ nuôi) thì người nhận tài sản không phải nộp lệ phí trước bạ. Nếu chuyển giao cho các thành viên khác ngoài các thành viên nêu trên thì người nhận tài sản phải nộp lệ phí trước bạ.
đ. Tài sản của các tổ chức, cá nhân đã nộp lệ phí trước bạ (trừ trường hợp không phải nộp hoặc miễn nộp theo chính sách hoặc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền) sau đó chuyển cho tổ chức, cá nhân khác đăng ký quyền sở hữu, sử dụng trong các trường hợp sau đây thì không phải nộp lệ phí trước bạ:
+ Chủ sở hữu đem tài sản góp vốn vào các tổ chức liên doanh, hợp doanh có tư cách pháp nhân; xã viên hợp tác xã góp vốn vào hợp tác xã thì tổ chức nhận tài sản không phải nộp lệ phí trước bạ đối với tài sản góp vốn; hoặc khi các tổ chức này giải thể phân chia tài sản của mình cho các tổ chức, cá nhân thành viên đăng ký quyền sở hữu, sử dụng. Ngoài ra nếu các hợp tác xã có quyết định điều chuyển tài sản giữa các xã viên thuộc thành viên hợp tác xã với nhau thì người nhận tài sản cũng không phải nộp lệ phí trước bạ khi đăng ký lại quyền sở hữu, sử dụng;
+ Tổng công ty, công ty, doanh nghiệp điều động tài sản của mình cho các đơn vị thành viên hoặc điều động tài sản giữa các đơn vị thành viên với nhau theo hình thức ghi tăng, ghi giảm vốn.
+ Tài sản được chia hay góp do chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, đổi tên tổ chức theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Riêng trường hợp đổi chủ tài sản thì phải nộp lệ phí trước bạ.
+ Tài sản chuyển đến địa phương nơi sử dụng mà không thay đổi chủ sở hữu, sử dụng.
e. Nhà tình nghĩa, kể cả đất kèm theo nhà đăng ký quyền sở hữu, sử dụng tên người được tặng.
g. Xe chuyên dùng cho thương binh, bệnh binh, người tàn tật đăng ký quyền sở hữu tên thương binh, bệnh binh, người tàn tật.
h. Vỏ tàu và tổng thành máy tàu thủy, khung ô-tô và tổng thành máy ô-tô khung xe máy và tổng thành máy xe gắn máy thay thế phải đăng ký lại trong thời gian bảo hành.
f. Tài sản là hàng hóa được phép kinh doanh của tổ chức, cá nhân đăng ký hoạt động kinh doanh mà không đăng ký quyền sở hữu, sử dụng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
4. Lệ phí trước bạ phải nộp theo tỷ lệ % (phần trăm) là:
- Nhà, đất: 1%
- Tàu, thuyền: 1%
- Ô-tô, xe máy, súng săn, súng thể thao: 2%. Riêng các loại xe máy đăng ký, nộp lệ phí trước bạ tại Việt Nam từ lần thứ hai trở đi: 1%.
Giá tính lệ phí trước bạ là trị giá tài sản chịu lệ phí trước bạ theo giá thị trường trong nước tại thời điểm tính lệ phí trước bạ.