Em xin nêu ý kiến một chút về việc sử dụng tỷ giá.
Việc ghi nhận tỷ giá đối với công nợ hàng nhập khẩu trả sau theo tỷ giá tờ khai nhập khẩu là cách ghi nhận phổ biến của nhiều doanh nghiệp. Thực tế việc này giúp kế toán có thể giảm thiểu được rất nhiều thời gian và công sức trong quá trình theo dõi các nghiệp vụ mua hàng. Tuy nhiên, theo ý kiến cá nhân em, trước khi thông tư 53 có hiệu lực, việc ghi nhận này hoàn toàn không đúng. Tỷ giá ghi nhận trên tờ khai chỉ dùng để làm căn cứ tính các loại thuế khi làm thủ tục nhập khẩu, thời điểm ghi nhận công nợ phụ thuộc vào điều kiện giao hàng cũng như thỏa thuận giữa bên mua và bên bán về thời điểm chuyển giao rủi ro hàng hóa (không phải là thời điểm nhập khẩu). Việc xác định tỷ giá sai có thể ảnh hưởng lớn đến báo cáo tài chính (ví dụ xác định sai nguyên giá TSCĐ có thể gây ảnh hưởng đến chi phí của nhiều kỳ kế toán. Với các DN FDI, lượng TSCĐ tăng hàng năm có thể lên đến vài chục triệu USD, ảnh hưởng về tính cắt kỳ của chi phí em cho rằng có thể trọng yếu). Chưa kể, một số kiểm toán viên cho rằng việc ghi nhận tỷ giá này nhìn chung ít ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp mà chỉ bị lẫn giữa lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và lợi nhuận tài chính. Tuy nhiên vì chưa được tiếp cận phương pháp đánh giá về ảnh hưởng lan tỏa của nó đối với BCTC từng năm, cho nên em cho rằng ý kiến này chỉ mang tính đánh giá chủ quan và chưa thuyết phục. Mặt khác, các DN có giao dịch xuất nhập khẩu lớn thường là các công ty FDI, rất nhiều trong số họ đang được ưu đãi về miễn giảm thuế. Sự sai lệch giữa lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và lợi nhuận tài chính có thể dẫn đến sự sai lệch trong việc tính nộp thuế TNDN.
Bàn về thông tư 53 mới ra đầu năm nay, đã có quy định về tỷ giá xấp xỉ giúp doanh nghiệp đơn giản hơn trong quá trình hạch toán kế toán. Em cũng đồng tình với ý kiến của anh Hiền. Tuy nhiên, em nghĩ cần lưu ý rằng, tỷ giá của Vietcombank được giữ tương đối ổn định (có thể do vai trò điều tiết của nó đối với thị trường), điều này dẫn đến một số thời điểm tỷ giá của Vietcombank và tỷ giá của các ngân hàng nước ngoài có sự chênh lệch khá lớn. Em đã làm thử phép so sánh với tỷ giá của các ngày trong năm 2015, có một số thời điểm mà tỷ giá của ngày trên tờ khai hải quan chênh lệch trên 1% so với tỷ giá mua bán bình quân của ngân hàng Shinhan. Đó là các thời điểm rơi vào tháng 8 và tháng 10, khi thị trường tỷ giá biến động rất mạnh (Ngày 19/08/2015, chênh lệch lên đến 1,63%). Vì vậy, nếu lựa chọn hạch toán theo tỷ giá trên ngày tờ khai, thì việc này cũng chỉ mang tính tương đối, không hoàn toàn phù hợp trong mọi trường hợp. Kế toán cần cân nhắc khối lượng công việc cũng như khả năng bao quát thông tin để lựa chọn phương án hạch toán thích hợp.