Standard Costing - Giá thành định mức

  • Thread starter SUNF
  • Ngày gửi
SUNF

SUNF

Trung cấp
2/10/03
176
4
0
52
Hà Nội
Dạo đầu:
SUNF lại mạo muội post thử một bài chuyên môn để bà con xem thử. Bài viết này là của anh Trần Sơn, đăng trên tạp chí Thế giới Vi tính.

Phân phối và triển khai ERP - Phần 3: Cách giải quyết bài toán giá thành trong ERP

Để có thể áp dụng phân hệ sản xuất của ERP tiêu chuẩn vào tính giá thành, những doanh nghiệp (DN) đang sử dụng phương pháp tính chi phí thực cần chuyển sang phương pháp tính giá thành định mức (Standard Cost- SC).

Phần lớn doanh nghiệp của ta mới làm được một việc gọi là 'tập hợp giá thành', tức là tổng kết từ phòng kế toán các khoản đầu vào trước đó đã được định khoản vào các tài khoản giá thành, cộng với một số phân bổ của chi phí gián tiếp (như lương văn phòng, chi phí tiếp thị v.v…). Theo cách này, sẽ không thể tính toán được giá thành của từng đơn vị sản phẩm ngay trong tháng và nhìn chung phòng kế toán thường bị trễ nhiều tuần hoặc hàng tháng so với thực tế dưới phân xưởng dẫn đến việc báo cáo thường đi sau, không thể giúp ban giám đốc có được báo cáo giá thành tức thời để đưa ra ngay được chính sách giá, cũng như các lượng định về nguồn tiền (để mua nguyên vật liệu - NVL) có thể cần cho các tháng tới.

Các phần mềm ERP hiện đại đều thể hiện một tư tưởng khác về quản lý và hoạch định giá thành, đó là quản lý theo giá thành định mức . Đây là phương pháp tính giá thành tiêu chuẩn mà mọi hệ thống ERP của nước ngoài từ lớn như SAP, Oracle tới các hệ thống nhỏ hơn như Accpac, Solomon, Exact đều sử dụng. Các phần mềm ERP nội địa cũng đang cố gắng đi theo con đường này, vì vậy các nhà quản lý doanh nghiệp cần hiểu bản chất của cách quản lý giá thành này để có thể tạo được tiếng nói chung với các nhà sản xuất hệ thống ERP và vận dụng được tối đa ích lợi của ERP.

Căn bản về phương pháp giá thành định mức (SC)
Về mặt lý thuyết, phương pháp này khá dễ hiểu và đã được dạy từ lâu trong các chương trình kế toán quản trị. Theo phương pháp này, giá thành của một đơn vị sản phẩm được phân nhỏ xuống giá thành của các cấu phần (NVL, nhân công, quản lý phí …) tạo nên sản phẩm đó. Ví dụ công ty X bán các ghế được lắp ráp từ 4 cái chân với giá mua vào là 500 đồng một chiếc, một cái mặt ghế giá 5.000 đồng, một cái tựa có giá 4.000 đồng, một số đinh ốc giá 300 đồng, một phần năm công lao động với giá 30.000 đồng/công, cộng với phí gián tiếp (điện nước, khấu hao, quản lý phí) là 300 đồng, thì SC của chiếc ghế sẽ là 17.600 đồng theo như bảng tính dưới đây:

Giá thành định mức 17.600 này sau đó sẽ được sử dụng trong báo cáo trước khi phòng kế toán có thể thu thập được các dữ liệu thực tế. Ví dụ vào ngày 29/2/2004 phòng kế toán của công ty X từ báo cáo của bộ phận kho biết rằng họ đã bán được 1.000 cái ghế thì ngay hôm đó họ đã làm được báo cáo chi phí giá thành phân xưởng cho giám đốc là 17.600.000 đồng, không cần chờ đến khi thu thập được các số liệu thực tế về nguyên liệu thực xuất từ kho hoặc lương thực trả cho công nhân. Có thể thấy ngay, báo cáo chi phí lợi nhuận của từng tháng luôn có thể đưa ra ngay trong tháng đó. Ngoài ra, việc lập kế hoạch tài chính cũng rất thuận lợi, vì dựa trên con số ước tính về lượng hàng bán ra từng tháng là doanh nghiệp đã có thể lên được ước tính về luồng tiền mặt cũng như các ước tính về khoản phải thu, kế hoạch đặt NVL…

Nhưng chúng ta cũng thấy nếu làm theo cách này thì sẽ nảy sinh một số vấn đề:
- Giá thành các cấu phần có thể thay đổi, chi phí cho tháng sau có thể không thật chính xác.
- Cũng vì lý do trên tổng giá thành trên thực tế cuối cùng sẽ chênh với tổng giá thành định mức, làm cho sổ kế toán không khớp.
- Có một số định mức khó tính toán ví dụ như định lượng của một lớp sơn trên bề mặt sản phẩm.
- Các cấu phần tạo nên sản phẩm có thể lại là bán thành phẩm từ một dây chuyền khác chứ không đơn giản như ví dụ nêu trên, làm cho việc tính giá thành đơn vị trở thành khá phức tạp.

Người ta đã giải quyết các vấn đề trên như sau:
- Dựa trên thực tế về độ dao động của giá và chính sách trong công ty để đưa ra một khoảng thời gian thích hợp cho việc điều chỉnh SC. Ví dụ một công ty đa quốc gia lớn như Castrol với một mặt hàng tương đối ổn định là dầu nhớt sẽ điều chỉnh SC của mặt hàng này mỗi năm một lần, trong khi một công ty nhỏ làm về giấy vệ sinh của VN thì có thể sẽ cần điều chỉnh SC mỗi quý hoặc nửa năm một lần.
- Người ta chấp nhận có sự sai số tạm thời giữa chi phí tính theo SC và chi phí thực, sai số này sẽ được điều chỉnh bằng một bút toán điều chỉnh lên SC khi phòng kế toán thu thập được chi phí thực tế .
- Để định lượng được thật sát với thực tế doanh nghiệp, không có cách nào khác là cần có cán bộ thống kê phối hợp với quản đốc phân xưởng thường xuyên theo dõi và ghi nhận lượng sử dụng thực tế.
- Việc sản phẩm có cấu trúc phức tạp có thể tạo khó khăn cho kế toán thủ công, nhưng lại được xử lý tương đối dễ dàng trong các hệ thống ERP như phần sau sẽ nêu chi tiết hơn.

Cách sử dụng SC trong một ERP tiêu chuẩn
Trước hết cần khẳng định lại là các ERP chỉ giải quyết bài toán giá thành theo một cách duy nhất là dùng SC và phần này thường nằm trong phân hệ sản xuất (production/manufacturing module) chứ không phải trong phân hệ kế toán tài chính như một số doanh nghiệp vẫn nhầm lẫn. Trước khi có thể tính được giá thành người dùng sẽ được yêu cầu khai báo một số thông tin căn bản như sau:

Công thức sản phẩm (Bill of Material-BoM): có dạng tương tự như bảng tính trong ví dụ trên. BoM trong các hệ thống ERP thường cho phép khai báo nhiều tầng theo hình cây. Ví dụ, sản phẩm A được làm từ B và C, B lại là một bán thành phẩm được làm từ E và F, v.v... Tùy theo cách cấu tạo của mỗi phần mềm, BoM có thể sẽ bao gồm luôn cả các cấu phần không phải NVL ví dụ như công lao động hoặc các chi phí phân bổ. BoM phải được khai báo đến mức chi tiết cuối cùng là các đơn vị NVL đã được khai báo trong phân hệ Kho hoặc các đơn vị lao động đã được khai báo trong phần khai báo của phân hệ sản xuất.

Chu trình sản xuất (Routing): routing chỉ ra 'con đường' đi từ NVL cho đến khi ra được sản phẩm hoàn chỉnh, con đường đó sẽ đi qua các phân xưởng khác nhau và tại mỗi phân xưởng sẽ đi từ chiếc máy này sang chiếc máy khác. Routing còn có phần khai báo thời gian chỉ ra bán sản phẩm sẽ dừng lại tại mỗi máy trong bao lâu. Phần mềm sẽ dựa vào những khai báo này để tính chi phí phát sinh mỗi khi sản phẩm đi qua một máy.

Sau khi đã làm các khai báo về BoM và Routing hệ thống đã sẵn sàng để hoạt động. Mỗi khi người dùng kích hoạt một lệnh sản xuất, hệ thống sẽ từ BoM và lượng sản phẩm cần sản xuất tính ra lượng vật tư cần dùng, sau khi kiểm tra lại với phân hệ Kho xem có cần mua bổ sung thêm loại vật tư nào không (thao tác này thường được gọi là MRP- Material requirement planning) hệ thống sẽ đưa lệnh sản xuất vào routing.
Hệ thống sau đó cũng sẽ tự động tạo ra các bút toán ghi nợ/có thích hợp vào các tài khoản NVL, bán thành phẩm, thành phẩm, giá thành phân xưởng để chuyển lên phân hệ kế toán tài chính.

Lời kết
... Quá dài, vBulletin không cho up lên, đành phải bỏ vậy.

Trần Sơn
 

Đính kèm

  • B0403_TV_Table.jpg
    B0403_TV_Table.jpg
    16.4 KB · Lượt xem: 1,558
Sửa lần cuối:
  • Like
Reactions: ldv
Khóa học Quản trị dòng tiền
H

HyperVN

<b>Phu hót rác</b>
17/3/03
1,833
16
0
47
Hải Phòng
www.webketoan.vn
Thông tin khá hay về SC, cái này bà con làm trong doanh nghiệp sản xuất, khu công nghiệp mà có là mê tít, ai đọc được mang về tỷ tê với lãnh đạo nhé. Chưa dám nói gì thêm vì mình không có kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất.
 
X

X-men

Guest
19/8/04
25
1
0
Vườn táo
Đã đành SC là hay nhưng ở VN các doanh nghiệp SX ít sử dụng lắm mà có sử dụng thì cái Standard nó chẳng chuẩn tí nào cả. Thà đừng dùng còn hơn.
 
fooly_kid

fooly_kid

Guest
23/5/04
63
0
0
Tha'i Nguye^n
X-men nói:
Đã đành SC là hay nhưng ở VN các doanh nghiệp SX ít sử dụng lắm mà có sử dụng thì cái Standard nó chẳng chuẩn tí nào cả. Thà đừng dùng còn hơn.

Cái này còn phải xem doanh nghiệp SX đó SX cái gì. f_k có thể lấy ví dụ Cty này không ở HN đó là Công ty cổ phần chè Quân Chu Location : Thái Nguyên Công ty này chuyên sản xuất và chế biến chè. Mình thấy người ta áp dung phương pháp tính SC từ lâu rồi và hiện nay vẫn sử dụng nó rất có hiệu quả.

SUNF nói:
Phần lớn doanh nghiệp của ta mới làm được một việc gọi là 'tập hợp giá thành', tức là tổng kết từ phòng kế toán các khoản đầu vào trước đó đã được định khoản vào các tài khoản giá thành, cộng với một số phân bổ của chi phí gián tiếp (như lương văn phòng, chi phí tiếp thị v.v…). Theo cách này, sẽ không thể tính toán được giá thành của từng đơn vị sản phẩm ngay trong tháng và nhìn chung phòng kế toán thường bị trễ nhiều tuần hoặc hàng tháng so với thực tế dưới phân xưởng dẫn đến việc báo cáo thường đi sau, không thể giúp ban giám đốc có được báo cáo giá thành tức thời để đưa ra ngay được chính sách giá, cũng như các lượng định về nguồn tiền (để mua nguyên vật liệu - NVL) có thể cần cho các tháng tới.

và có thể nhận thấy rất rõ là:

SUNF nói:
nếu làm theo cách này thì sẽ nảy sinh một số vấn đề:
- Giá thành các cấu phần có thể thay đổi, chi phí cho tháng sau có thể không thật chính xác.
- Cũng vì lý do trên tổng giá thành trên thực tế cuối cùng sẽ chênh với tổng giá thành định mức, làm cho sổ kế toán không khớp.
- Có một số định mức khó tính toán ví dụ như định lượng của một lớp sơn trên bề mặt sản phẩm.
- Các cấu phần tạo nên sản phẩm có thể lại là bán thành phẩm từ một dây chuyền khác chứ không đơn giản như ví dụ nêu trên, làm cho việc tính giá thành đơn vị trở thành khá phức tạp.

hiện tượng chênh lệch giữa RC và SC là đượng nhiên vì chẳng có nền kinh tế nào không chuyển động và việc sử dụng hai giá SC và RC đâu có vấn đề gì đâu?
 
erpvn

erpvn

Don't know what is erp!
28/1/04
418
0
16
47
Miền đất hứa
www.erpvna.com
Bác kiếm đc PM nào tính vừa tính giá thành vừa quản lý sx theo RC thì tớ sẽ đãi bác 03 chầu bia, rượu và trà đá...

DN SX thì tất yếu phải sài SC rồi, nhưng ở VN thì k có tool để quản lý, phân tích chuyện ấy,... có chăng là ở những ERP package to thôi...
 
H

hungttt2002

Guest
15/9/04
32
0
0
48
Hanoi
Bài viết này khá hay và bổ ích. Tớ rất quan tâm đến phương pháp tính giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp sản xuất và cũng thấy đây là vấn đề rất đau đầu. Làm thế nào để tính chính xác giá thành của một sản phẩm, đánh giá sản phẩm dở dang chính xác, quả là rất nan giải.
ĐẶc biệt là trong các cty in, chọn tiêu thức phân bổ là gì cũng không thống nhất được, vì vậy cách tính giá thành định mức rồi có bút toán điều chỉnh tôi thấy là đảm bảo nhất.
 
L

Lê Quang Huy

Sơ cấp
17/9/04
6
0
1
HCMC
Đề tài này của bác Sun rất hay. Chắc là bác rành về vấn đề này lắm. Vậy cho mình hỏi bác tí nhé (về xây dựng BOM í mà)
1./ Nếu như NVL đó DN vừa SX ra vừa mua ngoài thi sẽ xây dựng như thế nào?
2./ NVL A dùng để tạo ra BTP A, nhưng trong kỳ SX DN cũng sử dụng NVL B để tạo ra BTP A. Nhưng BOM của BTP A chỉ có NVL A thì làm thế nào? ...
Bác chia sẽ kinh nghiệm với.
 
L

Lan-Giao

Guest
8/6/04
113
2
0
42
HCMC
Bậy, ^^ không hẳn phải là làm BOM thay thế trừ phi NVL B sẽ trở thành NVL chính thức thay thế hẳn cho NVL A trong BOM. Còn không , vẫn xài BOM cũ, sự chênh lệch giữa cost cua NVL B và NVL A (standard cost) gọi là 1 variance, put vào P&L. Thế thôi.
 
L

Lan-Giao

Guest
8/6/04
113
2
0
42
HCMC
Quote: "1./ Nếu như NVL đó DN vừa SX ra vừa mua ngoài thi sẽ xây dựng như thế nào? "

Thường thì người ta làm thế này:

Ví dụ:

DN có thể sx được NVL A từ các NVL A1, A2 & A3.
Standard cost A1= x1
Standard cost A2= x2
Standard cost A3= x3

Tạo 1 BOM cho NVL A (lúc này coi A như 1 semi-finished product), chẳng hạn 1 A = 1A1 + 2A2 + 1A3

=> standard cost cho A = x1 + 2x2 + x3

Nếu giá mua ngòai A <> standard cost cua A, chênh lệch này chính là variance thôi.
 
X

xungdanhanhhung

Guest
6/2/05
268
2
0
Hanoi
Hay, bravo bác SUNF! Em thấy nếu ta áp dụng điều này còn có thể làm thay đổi cả LNDN nữa đấy bác nhỉ? Nếu đơn vị được tự xây dựng định mức chi phí thì mỗi lần thay đổi ta cứ sửa chút ít/1 đơn vị và sẽ được nhiều ít theo đúng ý đồ của ta (ktoán nếu có vào thì họ thấy sao mà hợp lý thế). Ôi sao em lưu manh thế nhỉ, các bác cho ý kiến nhé!
 
SUNF

SUNF

Trung cấp
2/10/03
176
4
0
52
Hà Nội
xungdanhanhhung nói:
Hay, bravo bác SUNF! Em thấy nếu ta áp dụng điều này còn có thể làm thay đổi cả LNDN nữa đấy bác nhỉ? Nếu đơn vị được tự xây dựng định mức chi phí thì mỗi lần thay đổi ta cứ sửa chút ít/1 đơn vị và sẽ được nhiều ít theo đúng ý đồ của ta (ktoán nếu có vào thì họ thấy sao mà hợp lý thế). Ôi sao em lưu manh thế nhỉ, các bác cho ý kiến nhé!
Em ơi, pháp luật mà bị bọn lưu manh lợi dụng, thì kết quả hiển nhiên là lưu manh thôi. Phương tiện, chỉ là phương tiện. Điều quan trọng là vận dụng nó thế nào. Nếu ai cũng vận dụng nó đúng với mục đích trong sạch, thì làm gì có Enron với Worldcom?
 
Sửa lần cuối:
Vualua

Vualua

Geosynthetics
18/12/03
307
8
18
51
Hà Nội
www.asx.com.au
Mình xin đính chính và đưa ra vấn đề giả quyết bài toán về Standard cost từ bài viết của Lan Giao :
Quote: " sự chênh lệch giữa cost cua NVL B và NVL A (standard cost) gọi là 1 variance, put vào P&L."

Đúng là nguyên lý như vậy, nhưng về mặt hạch toán thì vấn đề này chưa ổn. Lý do : Hàng sản xuất ra chưa có thể xác định bán ngay hay vẫn còn tồn tại trong kho. Do vậy để hạch toán chính xác, phần variance này phải xác định nằm trên B/S. Đến kỳ thứ n bán hàng phân bổ hay chuyển dịch trị giá chênh lệch sang P/L.

Để dễ hiểu mình đưa ra một ví dụ : Khi nhập nhựa về SX giá 1250 FIS cost (Giá nhập vào đến kho). Công ty xác định giá standard cost là 1300, Conversion cost of RM : 10 kg nhựa cho 1 sản phẩm, như vậy 1 tấn nhựa có thể Sx ra 100 SP.Vậy về mặt hạch toán sẽ ra sao?BOM sẽ nhận giá trị nào?

Trước hết trong mục Inventory bạn sẽ có 1 TK là Raw materials và 1 TK Stock variance (B/S). Trên phần giá vốn hàng bán bạn có 1 TK là Stock variance (P/L)

- Khi nhập kho NVL: Việc ghi nhận NVL sẽ thực hiện như sau :Dr Raw materials 1250, Dr Stock variance (B/S): 50 ; Cr : Trade creditor external or Receipt accruals .. ect

- Khi Sx sP VD như 2 Sp chẳng hạn, dựa trên conversion cost of RM của SP đó, BOM1 sẽ trừ trị giá NVL dùng để sản xuất SP :Dr Work in progress> finished good, Cr Raw materials ; trị giá : theo giá standard cost : 1300/1000*10*2 =26

Trên khoản mục Inventory cua B/S lúc này:
+RM :1274 (Dr)
+Work in progress/FN Good :26 (Dr)
+Stock variance (B/S):50 (Cr) hay -50
Total : 1250

- Khi bán hàng : Trị giá 26 trên FN Good sẽ sang CP giá vốn hàng bán (P/L)
Cuối kỳ bán hàng, tuỳ theo cách phân bổ tự động hay thủ công, trị giá tương ứng sẽ chuyển từ Stock variance (B/S) sang stock variance (P/L). Có thể làm một BOM2 theo cách phân bổ trên conversion rate of RM the tri giá bình quan gia quyền giữa
 
  • Like
Reactions: gaconchaylonton
yukos

yukos

bsdinsight.com
19/8/04
190
1
18
52
bsdinsight.com
www.bsdinsight.com
SC là giải pháp rất hay cho các d/n s/x, nhưng nó có phần chênh lệch - và các chú quản lý giỏi sẽ không những quản lý 1 loại chênh lệch mà có nhiều loại chêch lệch nữa là đằng khác. Cuối mỗi quí, tháng gì đó, lại phân bổ cái món CC này vào WIP, tồn kho, hàng bán,.... tuỳ theo mô hình quản lý của d/n đó (cho nên lâu lâu đọc thấy mấy bác tây dùng chữ: cost-of-good-sale là chỗ này)

Nhưng ở đây cần phải nói đến công lao của thằng cha Financial Control là ở chỗ này, làm sao cho càng ngày thì khoản CC này càng nhỏ đi, và cho tớ lúc nào đó thì cho nó lên bàn thờ P&L như bác nào ở trên đó vừa nói (nó giống như khái niệm lim mà anh em mình học ở lớp 11 ấy - không biết chương trình giáo dục giời là lớp nào - chứ tớ học là lớp 11).
 
L

leisureman

Guest
21/11/07
10
0
0
TP Ho Chi MInh
Cho mình hỏi tí.
1.Nếu sử dụng standard cost cho nguyên vật liệu (Raw Material) thì có được không ? Nếu trong kì sử dụng stand cost cho nguyên vật liệu, cuối tháng sử dụng giá trung bình (Moving average cost) để làm giá chuẩn (standard cost) cho kì kế tiếp thì các nghiệp vụ mua và xuất nguyên vật liệu trong kì đó sẽ hạch toán như thế nào ? Và khi cuối tháng cập nhật giá cho nguyên vật liệu thì có bút toán như thế nào ?
2.Nếu sử dụng giá chuẩn cho bán thành phẩm và thành phẩm thì sẽ có chênh lệch giữa giá thực và giá chuẩn, xử lý phần chênh lệch này như thế nào ?
 
K

khanhson

Guest
12/5/08
8
0
0
46
Ha Dong
Công ty tôi sản xuất dược phẩm và cũng xây dựng tính giá thành theo cách của Sunf và cứ ngày 2 hàng tháng là tôi đã biết thực tế và SC là bao nhiêu cho từng lô hàng và từng viên thuốc.
còn vấn đề nguyên vật liệu vừa sản xuất và vừa nhập ngoài thì có khác gì đâu lại làm một bài tính về vật liệu sản xuất giống như cách làm của sản phẩm và có thể cho nó là chi phi dở dang hay bán thành phẩm.
 
H

HoangthiThuy

Guest
28/5/07
13
0
0
39
HN
Chủ đề này hay vậy mà không thấy mọi người tham gia để cho mình học hỏi gì vậy nhỉ?
 
H

hoamiumiu

Guest
3/8/08
3
0
0
ha noi
cảm ơn vì những thông tin bổ ích. hiện tại tôi làm kế toán cho công ty lắp ráp điện lạnh, phương pháp tính giá thành tốt nhất sử dụng cho công ty là pp nao?có thể giúp tôi được không???
 
T

thoantramtinthai

Guest
26/10/09
2
0
0
38
Hồ Chí Minh
Xin chào mọi người

Em là thành viên mới trong Forum, hiện tại em đang phụ trách phần giá thành tại một cty sản xuất thép lớn. mọi thứ đều mới. Chưa biết phải làm thế nào. Cty mẹ có cử người qua training 1 tuần nhưng xem ra không thấm tháp vào đâu cả, em đành nhờ các bác nhà ta tư vấn hỗ trợ. Rất mong mọi người hưởng ứng.
Các bước đầu tiên thực hiện trong chu trình như thế nào, việc lập Budget rồi, update các exchange rate hàng quý ra sao? Rất mong các sư huynh chỉ giáo cho em
Em cảm ơn nhiều
 

Xem nhiều

Webketoan Zalo OA