Kính gởi: Bathanh
Lão gia nghĩ bạn đã nói đúng, nhưng chưa phù hợp lắm trong điều kiện hiện nay của chúng ta. Vì một số lý do sau:
Nói về kế toán: Người ta nói kế toán là một môn khoa học, một môn kỹ thuật và cũng là một môn nghệ thuật nữa. Tóm lại kế toán là sự kết hợp tinh túy của những kỹ năng và được đúc kết từ khi con người có sự tích lũy và trao đổi cho đến nay.
Tuy nhiên, để Kế toán không thể bay bướm quá, cứng nhắc quá dẫn đến phản ánh sai hay phản ánh không đầy đủ hoạt động kinh tế, người ta mới phải quy định một hành lang cho kế toán: Có thể gọi hành lang đó là chuẩn mực.
Nói về chuẩn mực: nôm na là những quy định chung về hoạt động của kế toán. Ở đây ta nói về IAS được rất nhiều nước chấp thuận vì coi đó là hành lang pháp lý của kế toán trong quốc gia mình.
Chuẩn mực kế toán Việt nam (VAS): Do áp lực về hội nhập và toàn cầu hoá quan hệ kinh tế, Việt Nam cần thiết phải xây dựng một chuẩn mực kế toán cho mình nhưng phấn đấu soa cho phù hợp với những thông lệ quốc tế, và việc kế thừa IAS là con đường ngắn nhất.
Tuy nhiên, Kế toán cũng mang tính lịch sử và chịu ảnh hưởng của quan điểm chính trị-văn hoá - tôn giáo của mỗi dân tộc nên việc vận dụng IAS vào VAS cũng phải có nhiều thay đổi cho phù hợp. Tuy nhiên vẫn tuân thủ những quy định chung nhất của IAS.
Vì Kế toán có mang tính lịch sử, nên sự vận dụng tại mỗi thời điểm cũng có phần khác nhau cho phù hợp với tình hình tại thời điểm đó.
Do vậy đúng như VNGeek nói: "Chuẩn mực là cái thước đo chung, là những quy định cơ bản nhất. Chế độ kế toán, nguyên tắc hạch toán kế toán, nguyên tắc đánh giá tài sản, ... của kế toán tài chính đều phải tuân thủ chuẩn mực. Tài liệu kế toán tài chính (VD báo cáo tài chính) phải đáp ứng nhu cầu này thì mới có giá trị phổ biến và mới có cơ sở so sánh được"
Còn việc quy định những vấn đề cụ thể hơn thì đã có những văn bản hướng dẫn chuẩn mực kèm theo chứ bản thân chuẩn mực thì không cần thiết phải làm chuyện đó. Ví dụ: Chuẩn mực chung có nói đến phương pháp giá gốc, nhưng còn việc cụ thể tính toán cái giá gốc đó như thế nào, khi nào được tính khi nào không thì các văn bản tiếp theo sẽ đề cập tới. Còn nếu trong một chuẩn mực nào đó mà có vấn đề hướng dẫn quá chi tiết thì cũng là do hoàn cảnh lịch sử mà thôi.
Với tư cách là người làm Kế toán, Lão gia không đồng ý với quan điểm là chuẩn mực là cái thước đo chung. mà thước đo thì có cái dài cái ngắn, cái thẳng cái cong của bạn, vì trong cùng một thời điểm, các chuẩn mực đều phải được tuân thủ tuyệt đối và phải áp dụng thống nhất, nếu sau một giao đoạn nào đó thì có thể có sự so le, không đồng bộ (vì kế toán mang tính lịch sử mà) thì phải có sự điều chỉnh thích hợp (IFAC cũng liên tục nâng cấp chuẩn mực mà). Lão gia không đồng ý vì lúc nào cũng vì lý do có cái dài cái ngắn, cái thẳng cái cong mà có ý niệm không tuân thủ.
Còn chuyện đâu chỉ có thể học thuộc lòng những vấn đề kỹ thuật được, mà còn phải chỉ ra được những điểm chưa thực sự thỏa đáng ( nhưng vẫn phải tuân thủ) và những điểm chưa thỏa đáng ( có thể vận dụng) thì cũng cần bàn thêm, vì Kế toán chúng ta cũng có hai dạng riêng biệt. Ví dụ những người thực hiện trực tiếp thì tuân thủ là nguyên tắc đầu tiên dù biết rằng nó có điều chưa hợp lý như Chị MINA, anh Tranvanhung, cothant... và người chuyên nghiên cứu đề xuất cải tiến những vướng mắc bất cập như ketoan@, quickquickslow.... Bảo chi @ hướng dẫn chi tiết là thuế đầu kỳ nhập cột nào, kê khai thuế ra sao thị chắc là @ tiêu ngay, hoặc bảo MINA đánh giá xem chuẩn mực VAS 15 "Hợp đồng xây dựng" có phù hợp với thực tế Việt nam hay không thì MINA chết chắc. Do đó đây chỉ nên xem là một gợi ý thôi chứ không nên cổ xuý thành một phong trào.
Mặt khác, cũng do điều kiện lịch sử nên một số tồn tại trong các chuẩn mực không phải dễ thay đổi, vì có khi nó phù hợp với giai đoạn này nhưng không phù hợp với giai đoạn kia. Ví dụ Lão gia cũng từng đề xuất Vốn hoá phần chênh lệch tỷ giá trong ĐTXDCB của chuẩn mực "TSCĐ" hay là đưa thêm nội dung Chi phí hoa hồng vào mục chi phí; không đưa mục thu bán thanh lý tài sản phế liệu vào mục doanh thu của Chuẩn mực Hợp đồng xây dựng nhưng có được chấp nhận đâu vì không phù hợp trong giai đoạn hiện nay.
Tóm lại, là kế toán ta phải tuyệt đối chấp hành. Việc nghiên cứu phát hiện ra bất hợp lý thì cứ tiếp tục đề xuất. Đây là hai công việc hoàn toàn khác nhau.
Mặc khác, việc tranh luận trên diễn đàn là cần thiết nhưng đừng dẫn đến tình trạng gay gắt quá, dễ dẫn đến bút chiến để MOD cắt mất bài thì uổng phí công tranh luận.
Một số dòng Lão gia viết vội, nếu có chỗ nào sai thì mọi người sửa giùm vì Lão gia có tuổi rồi, mắt kém lắm, nhiều chỗ hay nhầm lẫn.
Chào thân ái và quyết thắng