T
Chị Ðỏ ren rén ngồi dậy, lê đến cạnh vách, ghé mặt vào một lỗ hổng nhỏ nhìn ra sân. Chị thở phào một tiếng. Ông lý sắp đến thực. Mẹ chồng chị đương têm trầu, anh Ðỏ xang xít nhắc chiếc phản ra sân để "lang" ngồi. Con Xin ngồi xổm trong một góc, lo đánh bộ chén cọc cạch thẹn thùng nằm trong cái đĩa tàu cổ rất đẹp mà anh Ðỏ đã lấy được trên một chiếc tàu ô trôi lênh đênh vô chủ ngoài bể cả sau một trận cuồng phong nào.
Chị trở lại chỗ cũ, nằm duỗi cẳng, khoan khoái đợi. Cái trò đùa thực đã kéo dài quá thể. Chị nằm vạ bảy ngày trời rồi! Hôm nhờ con chuột nhắt, chị khám phá ra cái kho lương thực bất ngờ ấy, ý nghĩ thứ nhất đến với chị là một ý nghĩ phục thù: chị sẽ nằm dài ra đó, ít ra cho đến lúc trơ lại cái chóe không. Cho đáng kiếp.
Nhưng chị chẳng phải dùng nhiều bữa khoai sống mới nhận thấy rằng thức ăn kia cào xót ruột và ứ hơi trong bụng đầy trình trịch. Một đôi khi nước ợ lên đến cổ, vị chua gắt, suýt trào ra ngoài miệng lúc chị nằm nghiêng chị nhắm mắt nuốt đánh ực, và vị chua khiến chị rùng mình.
Cơ sự đã thành nghiêm trọng, chỉ còn chờ "lang" đến mới phân xử được. Mỗi khi thấy cái đầu mẹ chồng ghé vào, chị thở lên những hồi ghê rợn như người sắp chết, để mẹ lo lắng thêm. Vậy mà những ngày dài chờ đợi vẫn trôi đi, ông lý vẫn biệt tăm dạng. Ðã có lúc chị nghĩ: "Hay là họ cứ để mình nằm thế này cho đến chết đói?", và giận dữ sôi lên trong lòng, chị lại nghĩ đến chuyện cắn lưỡi.
Thực ra, mẹ chồng chị không vô lo như chị tưởng. Trong bốn tối mụ luôn ra chầu chực nhà ông lý. Nhưng ông lý và ông phó mắc việc quan trên phủ. Tối hôm thứ năm, mụ cuống cuồng lên, đến tận bến đò đợi. Mụ vừa chạy theo ông lý về, vừa kể lể sự tình. Ông lý hẹn:
- Mai đến.
Mụ mừng cuống cuồng, đem đĩa trầu khô vẫn bưng cò kè vào trút lên cơi bà lý, rồi chạy về báo tin cho con.
*
* *
Ông lý bước vào, xúng xính trong áo lương rộng và lẹp kẹp đôi giày da. Khuôn mặt phì nộn tươi nở như một cái hoa, mà nhụy là cái mũi đỏ chóe, to lạ lùng và đâm lỗ chỗ như da trái bưởi.
Ông đặt đít ngồi. Theo thói quen, ông đập hai bàn chân vào nhau phủi đất, rồi mới đưa lên xếp bằng trên phản.
- Con mẹ Ðỏ đâu rồi?
Một người em họ anh Ðỏ đã đứng trực sẵn, vào buồng nhắc chị ra, chân chị lê xềnh xệch trên đất. Chị giả cách cố gượng mới ngồi lên được ngưỡng cửa. Tóc chị rối bù, khăn xổ xuống che một mắt chị đã tự soạn một bộ mặt chết đói bảy ngày.
Hàng xóm đến xem, đứng vây thành hình bán nguyệt. Những đứa con nít nghiêng đầu hấp háy nhìn bằng đôi mắt nhèm, hai tay chắp lại trên cu lồng ngồng. Vài cô gái kháo nhau:
- ả Ðỏ nhịn tài gớm, bay ạ. Bảy tám ngày, mà chẳng gầy đi tí nào.
Chị Ðỏ sẽ dệch mép cười lặng lẽ.
Ông lý nhấp trà rồi cất tiếng:
- Sao đó, đã ưng dậy chưa? Chà, vợ chồng người ta ở với nhau, năm năm, mười năm, cãi lộn nhau cho hắn đáng; đằng này, đôi vợ chồng son, anh như mâm ngọc, em còn như đôi đũa vàng, ha ha ha... chưa chi đã giận hờn, rồi lăn ình ra nằm vạ.
Sự khoái hoạt ầm ỹ của ông lý khiến mọi người cười theo và, đâm nhờn, một cô gái trong bọn đứng xem liền đùa một câu:
- Ông lý hát phường giỏi lắm đó.
Ông lý liếc nhìn cô một thoáng mau, rồi lập nghiêm ông hỏi:
- Sao? Bây giờ muốn hòa thuận với nhau lại không? Hay là muốn ly dị, thì ta cho đồng tiền chiếc đũa về cùng bố mẹ?
Mẹ anh Ðỏ đứng chắp tay thưa:
- Thưa ông, chứ con ấy tệ lắm. Mắng hắn một tiếng hắn cãi lại hai tiếng, rồi hắn lăng loàn, hắn gieo mình nằm vạ, hắn cắn đứt tay tôi. Xin làng cứ phép xử thì đội ơn lắm.
- Thế mụ muốn hai bên ly dị à?
- Bẩm không! Bẩm không! Là tôi trình để làng biết cho như thế thôi.
Mụ vội nói thế. Mụ dại gì mà cho dâu về, đứa con dâu mụ vẫn tự hào mát tay mới chọn được. Chị Ðỏ tuy xấu tính thực, nhưng hay làm, đảm đang tất cả mọi việc trong nhà. Vả cưới chị có phải tốn ít đâu tiền anh Ðỏ dành dụm trong hai năm đi chài, từ khi còn là một chú trai nấu cơm xách nước cho đến khi là anh bạn lành nghề đều dốc vào đó hết.
Ông lý gắt:
- Muốn đường nào thì nói rõ ra một đường!
Anh Ðỏ vẫn đứng chắp tay trong góc nhà, nói ra:
- Thưa ông, ông xử cho tôi phận nào tôi được nhờ phận nấy.
- ?n nói hàm hồ thế thì ai biết đường nào mà xử! Mẹ Ðỏ! Muốn ở hay muốn về?
- Dạ trăm sự nhờ ông cả, ông cho ra sao thì được vậy... Trăm sự cũng là nhờ ông.
Chị Ðỏ đáp vậy, giọng kéo dài như mệt mỏi. Ông lý đét vào đùi, bộ thất vọng.
- Thế thì cha ai xử được. Anh nói "nhờ ông", ả nói "nhờ ông", sao mà hai anh ả khéo bảo nhau thế. Ðã đồng ý với nhau thế thì, thôi! Cho đoàn tụ!
Mọi người vẫn yên lặng. Thấy lời tuyên án không hiệu quả và câu khôi hài kín đáo không ai thưởng thức, ông lý ngồi lặng thinh uống nước.
Anh Ðỏ bước ra rót nước. Bấy giờ chị Ðỏ mới nhận thấy chồng mình mặc áo dài. Cái áo lương tưởng như sắp bật tung trên thân hình vạm vỡ của anh dân chài. ống áo chịt vò cổ tay đen, và tà ngắn đập cũn cỡn trên đầu gối. Chị Ðỏ vờ cúi mặt, liếc nhìn qua mớ tóc rối trên trán, và mỉm cười ngắm những cử chỉ ngây ngô của chồng. Chị nhớ lại hôm cưới, anh Ðỏ ngượng nghịu trong cái áo lương độ ấy còn mới nguyên, và cái quần cứng đét hồ, thì thụp lạy trước bàn thờ. Chị bất giác cười lên tiếng. Anh Ðỏ quay nhìn, càng ngượng nghịu thêm, thủ hai bàn tay dưới áo, rồi chắp lại, rồi gãi đầu, rồi mân mê khuy áo. Sau cùng anh mỉm cười cho đỡ thẹn. Ông lý kêu lên:
- ờ, anh ả cười với nhau rồi đó kìa! Cần gì ai phân xử nữa!
Chị trở lại chỗ cũ, nằm duỗi cẳng, khoan khoái đợi. Cái trò đùa thực đã kéo dài quá thể. Chị nằm vạ bảy ngày trời rồi! Hôm nhờ con chuột nhắt, chị khám phá ra cái kho lương thực bất ngờ ấy, ý nghĩ thứ nhất đến với chị là một ý nghĩ phục thù: chị sẽ nằm dài ra đó, ít ra cho đến lúc trơ lại cái chóe không. Cho đáng kiếp.
Nhưng chị chẳng phải dùng nhiều bữa khoai sống mới nhận thấy rằng thức ăn kia cào xót ruột và ứ hơi trong bụng đầy trình trịch. Một đôi khi nước ợ lên đến cổ, vị chua gắt, suýt trào ra ngoài miệng lúc chị nằm nghiêng chị nhắm mắt nuốt đánh ực, và vị chua khiến chị rùng mình.
Cơ sự đã thành nghiêm trọng, chỉ còn chờ "lang" đến mới phân xử được. Mỗi khi thấy cái đầu mẹ chồng ghé vào, chị thở lên những hồi ghê rợn như người sắp chết, để mẹ lo lắng thêm. Vậy mà những ngày dài chờ đợi vẫn trôi đi, ông lý vẫn biệt tăm dạng. Ðã có lúc chị nghĩ: "Hay là họ cứ để mình nằm thế này cho đến chết đói?", và giận dữ sôi lên trong lòng, chị lại nghĩ đến chuyện cắn lưỡi.
Thực ra, mẹ chồng chị không vô lo như chị tưởng. Trong bốn tối mụ luôn ra chầu chực nhà ông lý. Nhưng ông lý và ông phó mắc việc quan trên phủ. Tối hôm thứ năm, mụ cuống cuồng lên, đến tận bến đò đợi. Mụ vừa chạy theo ông lý về, vừa kể lể sự tình. Ông lý hẹn:
- Mai đến.
Mụ mừng cuống cuồng, đem đĩa trầu khô vẫn bưng cò kè vào trút lên cơi bà lý, rồi chạy về báo tin cho con.
*
* *
Ông lý bước vào, xúng xính trong áo lương rộng và lẹp kẹp đôi giày da. Khuôn mặt phì nộn tươi nở như một cái hoa, mà nhụy là cái mũi đỏ chóe, to lạ lùng và đâm lỗ chỗ như da trái bưởi.
Ông đặt đít ngồi. Theo thói quen, ông đập hai bàn chân vào nhau phủi đất, rồi mới đưa lên xếp bằng trên phản.
- Con mẹ Ðỏ đâu rồi?
Một người em họ anh Ðỏ đã đứng trực sẵn, vào buồng nhắc chị ra, chân chị lê xềnh xệch trên đất. Chị giả cách cố gượng mới ngồi lên được ngưỡng cửa. Tóc chị rối bù, khăn xổ xuống che một mắt chị đã tự soạn một bộ mặt chết đói bảy ngày.
Hàng xóm đến xem, đứng vây thành hình bán nguyệt. Những đứa con nít nghiêng đầu hấp háy nhìn bằng đôi mắt nhèm, hai tay chắp lại trên cu lồng ngồng. Vài cô gái kháo nhau:
- ả Ðỏ nhịn tài gớm, bay ạ. Bảy tám ngày, mà chẳng gầy đi tí nào.
Chị Ðỏ sẽ dệch mép cười lặng lẽ.
Ông lý nhấp trà rồi cất tiếng:
- Sao đó, đã ưng dậy chưa? Chà, vợ chồng người ta ở với nhau, năm năm, mười năm, cãi lộn nhau cho hắn đáng; đằng này, đôi vợ chồng son, anh như mâm ngọc, em còn như đôi đũa vàng, ha ha ha... chưa chi đã giận hờn, rồi lăn ình ra nằm vạ.
Sự khoái hoạt ầm ỹ của ông lý khiến mọi người cười theo và, đâm nhờn, một cô gái trong bọn đứng xem liền đùa một câu:
- Ông lý hát phường giỏi lắm đó.
Ông lý liếc nhìn cô một thoáng mau, rồi lập nghiêm ông hỏi:
- Sao? Bây giờ muốn hòa thuận với nhau lại không? Hay là muốn ly dị, thì ta cho đồng tiền chiếc đũa về cùng bố mẹ?
Mẹ anh Ðỏ đứng chắp tay thưa:
- Thưa ông, chứ con ấy tệ lắm. Mắng hắn một tiếng hắn cãi lại hai tiếng, rồi hắn lăng loàn, hắn gieo mình nằm vạ, hắn cắn đứt tay tôi. Xin làng cứ phép xử thì đội ơn lắm.
- Thế mụ muốn hai bên ly dị à?
- Bẩm không! Bẩm không! Là tôi trình để làng biết cho như thế thôi.
Mụ vội nói thế. Mụ dại gì mà cho dâu về, đứa con dâu mụ vẫn tự hào mát tay mới chọn được. Chị Ðỏ tuy xấu tính thực, nhưng hay làm, đảm đang tất cả mọi việc trong nhà. Vả cưới chị có phải tốn ít đâu tiền anh Ðỏ dành dụm trong hai năm đi chài, từ khi còn là một chú trai nấu cơm xách nước cho đến khi là anh bạn lành nghề đều dốc vào đó hết.
Ông lý gắt:
- Muốn đường nào thì nói rõ ra một đường!
Anh Ðỏ vẫn đứng chắp tay trong góc nhà, nói ra:
- Thưa ông, ông xử cho tôi phận nào tôi được nhờ phận nấy.
- ?n nói hàm hồ thế thì ai biết đường nào mà xử! Mẹ Ðỏ! Muốn ở hay muốn về?
- Dạ trăm sự nhờ ông cả, ông cho ra sao thì được vậy... Trăm sự cũng là nhờ ông.
Chị Ðỏ đáp vậy, giọng kéo dài như mệt mỏi. Ông lý đét vào đùi, bộ thất vọng.
- Thế thì cha ai xử được. Anh nói "nhờ ông", ả nói "nhờ ông", sao mà hai anh ả khéo bảo nhau thế. Ðã đồng ý với nhau thế thì, thôi! Cho đoàn tụ!
Mọi người vẫn yên lặng. Thấy lời tuyên án không hiệu quả và câu khôi hài kín đáo không ai thưởng thức, ông lý ngồi lặng thinh uống nước.
Anh Ðỏ bước ra rót nước. Bấy giờ chị Ðỏ mới nhận thấy chồng mình mặc áo dài. Cái áo lương tưởng như sắp bật tung trên thân hình vạm vỡ của anh dân chài. ống áo chịt vò cổ tay đen, và tà ngắn đập cũn cỡn trên đầu gối. Chị Ðỏ vờ cúi mặt, liếc nhìn qua mớ tóc rối trên trán, và mỉm cười ngắm những cử chỉ ngây ngô của chồng. Chị nhớ lại hôm cưới, anh Ðỏ ngượng nghịu trong cái áo lương độ ấy còn mới nguyên, và cái quần cứng đét hồ, thì thụp lạy trước bàn thờ. Chị bất giác cười lên tiếng. Anh Ðỏ quay nhìn, càng ngượng nghịu thêm, thủ hai bàn tay dưới áo, rồi chắp lại, rồi gãi đầu, rồi mân mê khuy áo. Sau cùng anh mỉm cười cho đỡ thẹn. Ông lý kêu lên:
- ờ, anh ả cười với nhau rồi đó kìa! Cần gì ai phân xử nữa!